Jak działają stanole roślinne i w jakich produktach można je znaleźć?

Co to są stanole roślinne?

Stanole roślinne są to nasycone związki organiczne, które zaliczane są grupy fitosteroli. Są roślinnymi (strukturalnymi i funkcjonalnymi) odpowiednikami cholesterolu występującego w organizmach zwierzęcych. Mają bardzo podobną budowę, dzięki czemu łatwo jest im działać. Jakie to działanie? Stanole blokują częściowo wchłanianie cholesterolu z przewodu pokarmowego do krwiobiegu, a w efekcie obniżają jego stężenie we krwi¹. W badaniach potwierdzono, że spożywanie 1,5 g do 2,4 g stanoli roślinnych dziennie może przyczynić się do obniżenia „złego” cholesterolu aż o 7-10 procent w przeciągu 2-3 tygodni²*. To znacząca poprawa przy wprowadzeniu tak niewielkich zmian.

Stanole roślinne – produkty, które warto spożywać

Stanole roślinne naturalnie występują w różnych produktach spożywczych: między innymi w olejach roślinnych roślinach strączkowych, sezamie, słoneczniku i innych nasionach. Są to jednak minimalne ilości, które nie mają wpływu na poziom cholesterolu LDL we krwi. Warto więc wprowadzić do diety tzw. żywność funkcjonalną wzbogaconą o fitosterole w ilości dającej efekt w postaci redukcji stężenia cholesterolu.

Takimi produktami są na przykład margaryny i napoje jogurtowe marki Benecol. Uwzględnienie ich przy planowaniu posiłków może sprawić, że w prosty sposób zadbasz o swoje zdrowie, obniżysz poziom cholesterolu, wesprzesz pracę serca i zminimalizujesz ryzyko wystąpienia chorób układu sercowo-naczyniowego. Margaryny dostępne są w różnych smakach (klasycznym, o smaku masła, o smaku oliwy z oliwek oraz w wersji bez laktozy), dzięki czemu łatwo znajdziesz taką, która odpowiada Ci najbardziej i najlepiej skomponuje się z Twoimi ulubionymi dodatkami na kanapce. Z kolei napoje jogurtowe (o smaku truskawkowym i oryginal) spakowane w poręczne buteleczki sprawdzą się idealnie jako składnik drugiego śniadania czy szybka przekąska w trakcie zabieganego dnia, idealna do torebki.

Stanole roślinne – składnik zdrowego trybu życia

Aby skutecznie obniżyć poziom cholesterolu warto połączyć spożywanie stanoli roślinnych z innymi działaniami w ramach tzw. zdrowego stylu życia. Zasadniczo same stanole dadzą efekt w postaci redukcji cholesterolu, ale w połączeniu z aktywnością i dietą efekt będzie większy::

• aktywność fizyczna – dorośli powinni podejmować w tygodniu co najmniej 150-300 min aerobowej aktywności fizycznej (np. jazda na rowerze lub rolkach, marsz, bieganie czy pływanie) o umiarkowanej intensywności. Oznacza to, że już 30 min aktywności przez 5 dni w tygodniu przyniesie znaczące korzyści dla zdrowia. Dodatkowo warto również co najmniej 2 razy w tygodniu włączyć ćwiczenia wzmacniające mięśnie. Najważniejsze jednak jest, żeby wybrać aktywność, która będzie sprawiać radość, bo jakikolwiek ruch jest lepszy niż jego brak.
• prawidłowa dieta – zastąp tłuszcze zwierzęce roślinnymi, zwiększ ilość owoców i warzyw w diecie, jedz dużo strączków i pełnoziarnistych produktów zbożowych, zrezygnuj ze słodyczy, tłustego nabiału i fast foodów.

Oba te elementy, połączone z włączeniem do diety produktów wzbogaconych w stanole roślinne, przyczynią się do obniżenia cholesterolu, a tym samym – ryzyka poważnych chorób sercowo-naczyniowych z chorobą wieńcową na czele.

* Udowodniono, że estry stanoli roślinnych obniżają stężenie cholesterolu. Wysokie stężenie cholesterolu jest czynnikiem ryzyka rozwoju choroby wieńcowej serca.

¹ Kopeć A., Nowacka E., Piątkowska E. et al. Charakterystyka i prozdrowotne właściwości steroli roślinnych. Online: https://wydawnictwo.pttz.org/wp-content/uploads/2015/02/01_Kopec.pdf. Dostęp: 28.03.2023.

² European Food Safety Authority. „Blood cholesterol reduction health claims on phytosterols can now be judged against EFSA new scientific advice. Online: https://www.efsa.europa.eu/en/press/news/blood-cholesterol-reduction-health-claims-phytosterols-can. Dostęp: 28.03.2023.

³ Narodowe Centrum Edukacji Żywieniowej. Wpływ wysiłku fizycznego na profil lipidowy. Online: https://ncez.pzh.gov.pl/aktywnosc-fizyczna/wplyw-wysilku-fizycznego-na-profil-lipidowy-2/. Dostęp: 28.03.2023.